بررسی روابط ایران و عربستان پس از یک سال
تاریخ انتشار: ۲۸ اسفند ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۹۹۷۴۱۹۵
یک سال پس از احیای روابط دیپلماتیک ایران و عربستان سعودی، دو طرف همچنان در حال تلاش برای افزایش همکاری‌ها و تعاملات تجاری هستند.
به گزارش خبرگزاری ایمنا، خبرگزاری چینی شین‌هوآ نوشته است که یکشنبه مصادف با سالگرد مصالحه میان ایران و عربستان سعودی با میانجیگری چین بود. در طول یک سال گذشته، روابط ایران و عربستان از آشفتگی‌های منطقه‌ای عبور کرده و سود قابل توجهی برای مردم دو کشور و منطقه به همراه داشته است.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
خبرگزاری شین‌هوآ در ادامه نوشته است که این آشتی تاریخی نه تنها مظهر تعهد چین به صلح منطقه‌ای است، بلکه الگوی جدیدی برای حل و فصل مناقشات از طریق گفتگو و مذاکره ایجاد کرد. حمایت چین برای صلح هنوز در میان کشورهای خاورمیانه طنین‌انداز است، زیرا درگیری طولانی رژیم اسرائیل با فلسطین دوباره بر سر ثبات خاورمیانه سایه انداخته است.
به گفته این خبرگزاری، نزاع بین عربستان سعودی و ایران یکی از منابع اصلی تنش در خاورمیانه بود. دو کشور بر سر مسائل بی‌شماری با هم درگیر بودند از جمله حمایت از نیروهای مخالف در کشورهایی مانند یمن و سوریه. برای کمک به دو کشور برای دستیابی به تنش‌زدایی، چین نقش یک میانجی را بر عهده گرفت و از روابط دوستانه خود با آنها برای تسهیل ارتباطات و گفتگو بین طرفین استفاده کرد.
تسهیل مصالحه ایران و عربستان توسط چین به عنوان یک کاتالیزور برای طلوع جدید تنش‌زدایی در میان کشورهای خاورمیانه عمل کرده است. اندکی پس از آن، یک رشته پیشرفت‌های مثبت در روند صلح خاورمیانه رخ داد: سوریه پس از ۱۲ سال وقفه به اتحادیه عرب دعوت شد. قطر و بحرین تصمیم به احیای روابط دیپلماتیک گرفتند. روابط ایران، ترکیه و مصر بهبود یافت و تنش‌ها در یمن فروکش کرد.
وانگ یی، مدیر دفتر کمیسیون روابط خارجی کمیته مرکزی حزب کمونیست چین، هنگام ارزیابی این مصالحه تاریخی گفت: «این یک پیروزی برای گفتگو و صلح است.» نوها باکر، استاد علوم سیاسی دانشگاه آمریکایی قاهره، گفت: «توافق با میانجیگری چین برای احیای روابط ایران و عربستان، به خاورمیانه فرمول جدیدی برای امنیت و ثبات ارائه می‌کند.»
خبرگزاری شین‌هوآ در خصوص تعمیق روابط ایران و عربستان نوشته است که در طول سال گذشته، با تکیه بر مصالحه، عربستان سعودی و ایران در زمینه‌های مختلف، از جمله سیاست و اقتصاد، پیشرفت‌هایی در مبادلات داشته‌اند.
فرزاد پیلتن، مدیر بخش غرب آسیا در سازمان توسعه تجارت ایران اعلام کرد که در کوتاه مدت، احیای روابط سیاسی و دیپلماتیک دو کشور را قادر می‌سازد تا تجارت خود را به یک میلیارد دلار برسانند و با پتانسیل توسعه بیشتر به ۲ میلیارد دلار در میان مدت برسد.
در سپتامبر ۲۰۲۳، علیرضا عنایتی سفیر جدید ایران در عربستان سعودی وارد ریاض شد. در همان روز، عبد الله بن سعود العنزی، فرستاده جدید پادشاهی به ایران، وظایف دیپلماتیک خود را در تهران آغاز کرد.
در ماه اکتبر، آیت‌الله سید ابراهیم رئیسی، رئیس جمهور ایران، اولین تماس تلفنی خود را با ولیعهد و نخست وزیر عربستان، محمد بن سلمان آل سعود انجام داد و دو طرف مواضع‌شان را در مورد مناقشه تازه شعله ور شده اسرائیل و حماس هماهنگ کردند.
رئیس جمهور کشورمان یک ماه بعد به دعوت عربستان سعودی برای شرکت در اجلاس مشترک عربی و اسلامی درباره مسئله فلسطین وارد ریاض شد و با ولیعهد عربستان دیدار کرد.
از نظر جورجیو کافایرو، مدیر اجرایی اندیشکده Gulf State Analytics در واشنگتن، تعامل نزدیک بین عربستان سعودی و ایران در سال گذشته نشان می‌دهد که این تنش‌زدایی «عمق بسیار بیشتری دارد نسبت آنچه که برخی از تحلیلگران ممکن است یک سال پیش انتظار داشتند.»
به گفته شین‌هوآ دو کشور با روابط رو به رشد خود پیام روشنی را به جهان خارج می‌فرستند: صلح انعطاف‌پذیر تنها از طریق آشتی مبتنی بر گفت و گوی صادقانه حاصل می‌شود.
در حال حاضر، پیامدهای جنگ رژیم اسرائیل در غزه و ممانعت برخی کشورهای غربی از تلاش‌های آتش‌بس، تهدیدی جدی برای تلاش‌های طولانی مدت صلح در خاورمیانه است. در چنین پس‌زمینه‌ای، حمایت چین برای حل و فصل مناقشات از طریق گفت‌وگو و دیپلماسی اهمیت بیشتری برای تقویت صلح در سرزمین هنوز جنگ‌زده دارد.
باکر، پروفسور مستقر در قاهره در این باره گفت: «تعهد چین به آشتی ایران و عربستان سعودی و موفقیت آن در تضاد کامل با مداخلات غرب در امور خاورمیانه است که پیشرفت کمی در پیشبرد روند صلح به همراه داشته است.»
عبدالعزیز الشعبانی، محقق سعودی در مرکز مطالعات سیاسی و استراتژیک الریاض، گفت: «رویکرد چین برای دستیابی به امنیت با آرزوهای کشورهای خاورمیانه برای توسعه صلح آمیز مطابق است و آشتی عربستان و ایران مفهوم صلح و توسعه را به عنوان یک هدف مشترک در میان اعضای منطقه مستحکم کرده است.»
حامد وفایی، متخصص مطالعات چین در دانشگاه تهران گفت: «حل و فصل شکاف بین عربستان و ایران به عنوان شاهدی بر کارآمدی تلاش‌های دیپلماتیک چین در تقویت صلح منطقه‌ای است. خاورمیانه و جهانی صلح‌آمیزتر نیازمند مشارکت بیشتر بازیگران صلح‌جو مانند چین است.»
عباس اصلانی، کارشناس سیاست خارجی ایران گفت: «به دنبال مشارکت پکن در مصالحه بین تهران و ریاض، این تصور در منطقه ایجاد شده است که چین به دنبال ایجاد یک موقعیت منطقه‌ای است که همکاری‌ها می‌تواند بیش از تقابل باشد و جایگزین تقابل شود.»
وبگاه خبری المانیتور به همین مناسبت در نظری نسبتاً مخالف نوشته است گرچه هنوز نمی‌توان مشارکت چین در این مصالحه را به عنوان نماد طرد شدن سلطه آمریکا در خاورمیانه دید، آنچه مهم است عادی‌سازی روابط میان ایران و عربستان سعودی است که به حقیقت پیوسته است. در ۱۰ مارچ ۲۰۲۳، گره یکی از طولانی‌ترین رقابت‌های منطقه در سایه جو مصالحه حاکم در خاورمیانه گشوده شد. ایران و عربستان سعودی که روابط‌شان را در ۲۰۱۶ قطع کرده بودند در اقدامی غافلگیرکننده روابط دوجانبه خود را از سر گرفتند.
به گفته المانیتور، وجه قابل‌توجه این توافق این بود که به کمک آمریکا یا اتحادیه اروپا مذاکره نشده بود بلکه توسط عراق و عمان در مراحل اول مذاکره شد و توسط چین به عنوان یک ابرقدرت فرامنطقه‌ای به ثمره رسید. اینکه طرفین از حضور چین برای اعلام توافق استقبال کردند نشان‌دهنده پذیرش همه‌جانبه از نقش رو به رشد پکن در خاورمیانه و نتیجه‌ی اقدام حفظ توازن در روابط چین با ریاض و تهران است.
این وبگاه خبری افزوده است که با گذشت یک سال، نتایج احیای روابط متوسط اما امیدوارکننده است. تا تابستان ۲۰۲۳، عربستان سعودی و ایران سفارت‌های خود را بازگشایی کردند. تا کنون، دو کشور حتی موفق شده‌اند طوفان جنگ اسرائیل در غزه و حملات انصارالله یمن (مرسوم به حوثی‌ها) به تجارت دریایی در منطقه دریای سرخ را پشت سر بگذارند.
المانیتور در خصوص موضع واقع‌بینانه چین نوشته است که چین مانند اکثر ناظران باتجربه منطقه، در مورد تدوام روابط ایران و عربستان محتاط است. پکن با آگاهی کامل از اینکه رابطه دو طرف ممکن است به دلیل هر کدام از عدید محرک‌های منطقه‌ای یا دوجانبه دچار تزلزل شود، از استراتژی دیرینه خود بر حفظ توازن بین دو کشور منحرف نشده است. این رویکرد باعث شده است که چین از زمان انقلاب اسلامی ۱۹۷۹ و جنگ ایران و عراق (۱۹۸۰-۱۹۸۸) با دقت تنش‌ها و خصومت‌های بین عربستان سعودی و ایران را مدیریت کند و به علت اجتناب از درگیر شدن در رقابت آنها نخواهد طرف یکی را بگیرد.
اخیراً پکن در همان هفته‌ای که مقامات چینی در یک نمایشگاه هوایی نظامی در ریاض شرکت کردند، اعلام کرد که یک رزمایش دریایی با مشارکت ایران و روسیه با نام کمربند امنیت دریایی ۲۰۲۴ برگزار می‌کند که نشان‌دهنده احتیاط چین در اجتناب از جانب‌داری است.
احتیاط چین بر دو اصل استوار است. اولاً، در طول سالیان، هم مقامات ایرانی و هم سعودی نارضایتی خود را به پکن در مورد روابط نزدیک با کشور دیگر ابراز کرده‌اند. حتی مجلس ایران به علت بیانیه‌های امضا شده توسط چین در شورای همکاری خلیج فارس و تکرار ادعاهای بی‌اساس درباره نقض حاکمیت و تمامیت ارضی ایران بر جزایر سه‌گانه، مسائل بحث‌برانگیز شرایط مسلمانان سین‌کیانگ و سیاست تایوان را نقد کرده‌اند. سعودی‌ها نیز قبلاً از مقامات چینی خواسته بودند که از حمایت از تهران برای دور زدن تحریم‌های غیرقانونی و یک‌جانبه دست بردارند.
علت دوم این است که علی‌رغم تقویت وجهه چین پس توافق عادی‌سازی روابط، و علی‌رغم تحولات مثبت روابط عربستان و ایران در سال گذشته، پکن نگران است که همه این روابط در یک چشم به هم زدن از هم بپاشد. با اینکه هر دو طرف در حال حاضر به طور گسترده در مورد جنگ غزه همسو هستند، حملات انصارالله یمن در آبراه‌های حساس منطقه در اعتراض به اقدامات رژیم صهیونیستی در فلسطین، پتانسیل تشدید تنش‌ها بین عربستان سعودی و ایران را به دلیل مواضع متضاد آنها در درگیری یمن دارد. در واقع، هر گونه تشدید خصومت‌ها در یمن می‌تواند عادی‌سازی را به چالش بکشد.
المانیتور این گونه نتیجه‌گیری کرده است که چینی‌ها - مانند همه کسانی که خواهان ثبات در خاورمیانه هستند و از گام‌های مثبتی که در سال گذشته در روابط عربستان و ایران برداشته شده خرسند هستند - با این وجود متوجه‌اند که عادی‌سازی به راحتی می‌تواند از بین برود. بنابراین رویکرد محتاطانه چین در قبال دو قدرت منطقه‌ای محتاطانه است. چین به خوبی می‌داند که فقط زمان نشان خواهد داد که آیا نزدیکی ایران و عربستان می‌تواند دوام بیاورد یا خیر.
منبع: ایمنا
کلیدواژه: ایران عربستان سعودی چین مصالحه ایران و عربستان مذاکرات ایران و عربستان سید ابراهیم رئیسی محمد بن سلمان روابط دیپلماتیک عربستان با ایران شهر شهروند کلانشهر مدیریت شهری کلانشهرهای جهان حقوق شهروندی نشاط اجتماعی فرهنگ شهروندی توسعه پایدار حکمرانی خوب اداره ارزان شهر شهرداری شهر خلاق بین عربستان سعودی و ایران روابط ایران و عربستان ایران و عربستان سعودی عربستان و ایران احیای روابط سال گذشته عادی سازی منطقه ای شین هوآ دو کشور دو طرف یک سال
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.imna.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایمنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۹۹۷۴۱۹۵ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
چالش‌های میزبانی جام‌جهانی ۲۰۳۴ / دلار‌های نفتی عربستان قرار است چگونه هزینه شوند؟
به گزارش صدای ایران از یورونیوز فارسی،ده سال مانده به زمان برگزاری جام جهانی فوتبال در عربستان سعودی، این کشور مشغول گسترش و بهبود زیرساخت‌های خود برای میزبانی از بزرگترین فستیوال فوتبال ملی در جهان است.
جایی که حکومت پادشاهی باید استادیوم‌ها، هتل‌ها و شبکه‌های حمل و نقل خود را به شکل قابل توجهی بهبود و گسترش دهد. خبرگزاری فرانسه در گزارشی به این مسئله پرداخته و اضافه می‌کند که زیرساخت‌ها دغدغه اصلی این پادشاهی نفت‌خیز نفت است، تنها کاندیدای برگزاری جام جهانی ۲۰۳۴ که به زودی رسما این میزبانی را از سوی فیفا دریافت خواهد کرد.
عربستان صادرکننده نفت خام فاقد منابع نیست، اما برای تلطیف وجهه خود به عنوان یک کشور محافظه‌کار و اسلام‌گرای افراطی تلاش می‌کند با جذب سرمایه‌گذار خارجی این نقیصه را برطرف کند.
این کشور با سرمایه هنگفت ۵۰۰ میلیارد دلار در پروژه شهری آینده‌نگر و بلندپراوزانه نئوم می‌خواهد تصویری از آینده را ارائه نماید. صرف نظر از اینکه این ایده جاه‌طلبانه تا چه اندازه عملی و اجرایی خواهد بود، بیشتر نمایانگر تمایل ولیعهد ماجراجوی سعودی برای نمایش و جلب توجهات جهانی است.
چالش استادیوم‌ها
برای میزبانی جام جهانی ۲۰۲۴ عربستان به ۱۴ ورزشگاه با ظرفیت دست‌کم ۴۰ هزار نفر نیاز خواهد داشت تا بتوانند پذیرای ۴۸ تیم حاضر در جام جهانی باشند، اما در حال حاضر تنها دو ورزشگاه آماده هستند؛ استادیوم ملک عبدالله در جده و استادیوم بین‌المللی ملک فهد که در ریاض در حال بازسازی است.
این کشور که دارای لیگ فوتبال معتبری است حدود ۳۰ زمین دیگر هم دارد، اما بیشتر آنها قدیمی، کوچک و یا احاطه شده توسط پیست‌های دو و میدانی هستند که دیگر در دنیای فوتبال مرسوم نیستند.
یکی از مقامات فدراسیون فوتبال عربستان به خبرگزاری فرانسه می‌گوید: «ما هنوز ده سال در پیش داریم که در طی آن وضعیت استادیوم‌ها به طور اساسی تغییر خواهد کرد.» او که نخواست نامش فاش شود، افزود: «این یک چالش بزرگ است، اما ما بر آن غلبه خواهیم کرد.»
اسکان و حمل و نقل
علاوه بر جام جهانی فوتبال، این کشور بیابانی با جمعیت ۳۲ میلیون نفر میزبان جام ملت‌های آسیا ۲۰۲۷، بازی‌های آسیایی زمستانی ۲۰۲۹ و همچنین بازی‌های آسیایی ۲۰۳۴ نیز خواهد بود. برگزاری بازی‌های زمستانی در این کشور بیابانی و کویری انتقاد طرفداران محیط زیست را به همراه داشته، اما پادشاهی سعودی می‌خواهد بدون توجه به این انتقادات تمام این فرآیند‌ها را به مدد دلار‌های نفتی طی کند.
قطر همسایه، که میزبان اولین جام جهانی در خاورمیانه در سال ۲۰۲۲ بود، قبل از این رویداد تا ۲۲۰ میلیارد دلار سرمایه گذاری کرد که زیرساخت‌های مربوطه را نیز شامل می‌شود.
عربستان سعودی در حال حاضر ساخت دو استادیوم جدید را آغاز کرده است: استادیوم بین المللی ملک فهد در قیدیه، پروژه‌ای بزرگ در خارج از پایتخت، و استادیوم دیگری در شهر دمام، در شرق کشور. هر دو این استادیوم‌ها قرار است دو سال دیگر افتتاح شوند.
به گفته یک مقام سعودی، طراحی یک استادیوم جدید در دیریه در نزدیکی ریاض نیز از پیش تصویب شده، در حالی که رسانه‌های محلی گفتند که مناقصه‌های ساخت و توسعه زمین‌های فوتبال به‌زودی به ارزش ۲.۶۹ میلیارد دلار آغاز می‌شود.
اما این کشور تنها به استادیوم‌ها نیاز ندارد و حمل و نقل و اسکان طرفداران هم در شهر‌های میزبان این مسابقات یعنی در ریاض، جده، دمام و اب‌ها و همچنین در قیدیا و نئوم نیز حائز اهمیت است.
حسین ماهران، معمار، در کنفرانسی درباره طراحی و ساخت استادیوم که در ماه فوریه در ریاض برگزار شد، به خبرگزاری فرانسه گفت: «عواملی مانند اسکان و حمل و نقل عمومی در داخل و بین شهر‌ها هنوز باید توسعه یابد. اما واضح است که پادشاهی قاطعانه به این راه متعهد است.»
چالش عمده آب و هوا
گرما، در کشوری که دمای هوا در تابستان از ۴۰ درجه سانتیگراد فراتر می‌رود، چالش دیگری برای کشور میزبان است، اگرچه یاسر المصحال، رئیس فدراسیون فوتبال عربستان سعودی سال گذشته گفت که پادشاهی آماده است تا این رویداد را در تابستان مانند زمستان برگزار کند.
رضوان درویش، رئیس شرکت تهویه مطبوع عربستان سعودی گرین ایر به خبرگزاری فرانسه می‌گوید: «در حال حاضر برنامه‌های خنک کننده برای سه ورزشگاه مورد استفاده لیگ عربستان وجود دارد که ستاره‌های جهانی مانند کریستیانو رونالدو و نیمار را به خود جذب کرده است.»
فراتر از زیرساخت‌های فیزیکی، عربستان سعودی همچنین باید منابع انسانی لازم برای مدیریت سایت‌ها، از امنیت گرفته تا نظافت، از جمله تهیه بلیط و پذیرایی را نیز در نظر بگیرد.
لی کولیر، از گروه مشاوره STRI، با برآورد این که کشور خلیج فارس به جای واردات نیروی کار به دنبال آموزش سعودی‌ها خواهد بود، تاکید کرد که این یک چالش بزرگ خواهد بود.
در فاصله یک دهه مانده تا زمان برگزاری جام جهانی فوتبال در عربستان سعودی این کشور با چالش‌های قابل توجهی رو به رو خواهد بود که امیدوار است به مدد دلار‌های نفتی، مدیریت و مشاوره خارجی و همچنین تربیت نیروی انسانی مناسب بتواند از پس آن برآید.
آغاز بارگذاری مدارک پذیرفتهشدگان آزمون آموزگاری